Ord. Prof. Enver Ziya Karal’ın en önde gelen vasıflarından biri Türk tarihçiliğine ve tarih eğitimine getirdiği bilimsel anlayıştır. O, birinci elden kaynaklara önem veren, gelişigüzel yorumlardan kaçınan, kaynakların tenkidî bir şekilde kullanılmasını ilke edinen ve Türkiye’ye Batılı ilim zihniyeti ve metotların girmesine öncülük eden bir bilim insanıdır. Ord. Prof. Enver Ziya Karal’ın tarih düşüncesinin şekillenmesinde iki önemli sürecin birbiriyle paralel olarak tesir ettiği gözlemlemektir. Bunlardan biri, lisans eğitimini 1929-1933 yılları arasında (ki bunun son yılı pedagojik staj ve yarıda bırakmak zorunda kaldığı doktora eğitimini ihtiva etmektedir) Fransa’da yapması sebebiyle Batı’da yaşanan tarihsel düşüncedeki gelişim, diğeri ise, Osmanlı Devleti’nin 20. yüzyılın başlarındaki tarihçilikte geçirdiği dönüşümdür. Ord. Prof. Enver Ziya Karal’da meydana gelen bu devinim onun, ileride eserlerini kaleme alırken üzerinde önemle durduğu neden nasılcı tarih yazım metodunun gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.