Bu araştırmanın amacı, ilkokullarda okutulan Hayat Bilgisi ders kitaplarında eğitimin siyasal işlevine hizmet eden ideolojinin incelenmesidir. Nitel araştırma yöntemiyle yürütülen çalışmada doküman incelemesi kullanılmış; veri kaynağını 2024–2025 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan 1., 2. ve 3. sınıf Hayat Bilgisi ders kitapları oluşturmuştur. Veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiş ve dört ana tema etrafında ideolojik unsurların yer aldığı belirlenmiştir: bilim ve teknoloji (milli teknoloji, yaratıcılık), milliyetçilik (milli kültür unsurları, milli değerler, milli kimlik, milli birlik ve beraberlik), demokrasi (milli egemenlik, seçme ve seçilme, katılım, özgürlük, eşitlik, temel haklar ve ödevler) ve Atatürkçülük. Ders kitaplarından elde edilen sonuçlar incelendiğinde, Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatıyla ilgili bilgi sahibi olan, kişilik özelliklerini bilen, bilim ve teknolojiye meraklı, yaratıcı, yaşadığı ülkenin yönetim şeklini bilen, sahip olduğu temel hak ve ödevlerle ilgili bilgi sahibi olan, yaşadığı toplumun değerlerinin farkında olan, ülkesini seven ve milli değerleriyle ilgili bilgi sahibi olan bireyler yetiştirilmesinin hedeflendiği anlaşılmıştır.

Öğretmen girişimciliği, öğretmenlerin yenilikçi fikirler geliştirerek, risk alarak ve iş birliği içerisinde eğitimde değişim yaratma sürecidir. Girişimci öğretmenler yenilikleri savunur, kaynakları etkili kullanır ve eğitim sisteminin gelişimine katkı sağlar. Bu çalışmada, öğretmenlerin okullarda yeniliği tanımlama ve girişimciliği artırmak için sergiledikleri davranış düzeylerini belirlemek amacıyla Ho ve Lu (2024) tarafından geliştirilen “Teacher Entrepreneurial Behavior (TEB)” ölçeğin Türkçe uyarlaması yapılmasıdır. Ölçek, 15 maddeden ve dört boyuttan oluşturulmuş, İngilizce dilinde 4’lü Likert tipi bir ölçektir. Özgün ölçek, İngilizce diline hakim yabancı diller bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapan üç uzman tarafından Türkçeye çevrilmiş, bu çeviriler doğrultusunda, maddelerin son Türkçe çevirilerine dördüncü bir uzmanla yapılan değerlendirme sonucunda karar verilmiştir. Daha sonra Türkçe ve İngilizce diline hakim 105 öğretmen ile dilsel eşdeğerlik çalışması yapılmıştır. Bu çalışmadan sonra Türkçe form 2024-2025 eğitim öğretim yılında öğretmenlik görevine devam eden 367 katılımcıdan elde edilen verilerle ölçeğin geçerlik-güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Geçerlik analizleri kapsamında doğrulayıcı faktör analizi, güvenirlik analizleri kapsamında Cronbach Alfa katsayısı ve iki yarı güvenirlik katsayısı hesaplanmıştır. Analizler sonucunda Öğretmen Girişimci Davranışı Ölçeğinin Türkçe formunun öğretmenlerin girişimci davranışlarının değerlendirilmesi amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya koyulmuştur.

Bu çalışma çocukları, akıl ve zekâ oyunları turnuvalarına hazırlayan sınıf öğretmenlerinin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Nitel yaklaşıma dayalı durum çalışması olarak desenlenen çalışmanın katılımcılar farklı okullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışma kapsamında dört kadın, üç erkek sınıf öğretmeni olmak üzere yedi öğretmen ile görüşülmüştür. Bu öğretmenler akıl ve zekâ oyunları üzerine eğitimler almış, ayrıca ilgili alanda düzenlenen turnuvalara çocukları hazırlamıştır. Veriler görüşme tekniği kullanılarak, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve betimsel analiz kullanılarak daha anlaşılır hale getirilmiştir. Çalışma sonucunda akıl ve zekâ oyunları öğretimi ve turnuva hazırlık sürecinde öğretmenlerin kendi istek ve çabaları ile akıl ve zekâ oyunlarına yöneldiği belirlenmiştir. Öğretmenlerin kendi sınıflarına eğitim vermenin yanı sıra destek eğitim sınıfı, çocuk kulübü, akıl ve zekâ oyunları atölyesi gibi sınıflar açtığı da tespit edilmiştir. Bu oyunlar ile çocukların başta bilişsel olmak üzere, duyuşsal ve psikomotor alanda gelişim sağladığı gözlemlenmiştir. Akıl ve zekâ oyunları turnuvalarına katılım sağlayan ve başarılı olan çocukların genellikle üstün yetenekli bireyler olduğu tespit edilmiştir. Akıl ve zekâ oyunları eğitiminde çocukların ilgi, istek ve başarısı doğrultusunda ilerleme kaydedildiği, turnuvalara eleme usulü ile katılım sağlandığı ortaya çıkmıştır. Bu oyunların, giderek artmakta olan teknoloji bağımlılığına alternatif olduğu düşünülmektedir, kaliteli vakit geçirme, oynarken öğrenme adına akıl ve zekâ oyunları önemlidir. Akıl ve zekâ oyunları materyallerinin temin edilmesi noktasında öğretmenlerin bütçeye ihtiyaç duyduğu, veli ve idari amirlerin desteği gerektiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin turnuvalara katılım konusunda genellikle içsel motivasyonlarıyla hareket ettiği, idari amirlerin bu süreci desteklemekle birlikte somut bir teşvik mekanizması sunmadığı, bu alanda görev alan öğretmenlere başarı belgesi verilmediği ve bu konuda bir beklenti oluştuğu tespit edilmiştir. Zekâ oyunlarının eğitimde etkisini artırmak için okullarda özel sınıf ve bütçe ayrılabilir, öğretim programlarına kazanımlarla entegre edilebilir ve öğretmenlere yönelik yeterlilik eğitimleri sağlanabilir. Ayrıca, farklı yaş grupları ve yöntemlerle kapsamlı araştırmalar desteklenerek uygulamaların bilimsel temeli güçlendirilebilir.

Çalışmanın amacı, lisede öğrenim gören öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik tutumlarının sınıf düzeyi ve cinsiyet açısından karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Samsun’da bir lisede öğrenim gören 9. ve 12. sınıflardan toplam 67 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilere Öcal (2012) tarafından geliştirilen “Biyoteknoloji Tutum Ölçeği” uygulanmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Öğrencilere uygulanan tutum ölçeğinden elde edilen veriler t-testi ile analiz edilmiştir. Çalışmadaki verilerden elde edilen sonuçlara göre kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha yüksek biyoteknoloji tutum puan ortalamasına sahip olmasına rağmen, öğrencilerin biyoteknolojiye olan tutumları arasında cinsiyet açısından anlamlı bir farka rastlanamamıştır. Öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik tutumları sınıf düzeyi açısından incelendiğinde 12. sınıf öğrencilerin tutum puanları 9. sınıf öğrencilerinin ortalama puanlarından yüksek olmasına rağmen anlamlı bir farklılığa rastlanamamıştır. Öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik tutumları sınıf düzeyine göre sınıf düzeyi arttıkça bir miktar artış olmakla birlikte tutumların istatiksel olarak farklılaşmadığı görülmektedir. Bu araştırmanın sonuçları dikkate alınarak, öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik tutumlarının gelişmesine katkı sağlayacak şekilde öğretimde düzenlemeler yapılmalıdır.