Research article    |    Open Access
Journal of Research in Education and Teaching 2025, Vol. 14(1) 41-71

Öğrencileri Akıl Ve Zekâ Oyunları Turnuvalarına Hazırlayan Öğretmenlerin Görüşleri

Elif SİNAN KÖŞKER*, Kerim Gündoğdu, Tuba AKAR

pp. 41 - 71

Publish Date: June 30, 2025  |   Single/Total View: 0/0   |   Single/Total Download: 0/0


Abstract

Bu çalışma çocukları, akıl ve zekâ oyunları turnuvalarına hazırlayan sınıf öğretmenlerinin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Nitel yaklaşıma dayalı durum çalışması olarak desenlenen çalışmanın katılımcılar farklı okullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışma kapsamında dört kadın, üç erkek sınıf öğretmeni olmak üzere yedi öğretmen ile görüşülmüştür. Bu öğretmenler akıl ve zekâ oyunları üzerine eğitimler almış, ayrıca ilgili alanda düzenlenen turnuvalara çocukları hazırlamıştır. Veriler görüşme tekniği kullanılarak, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve betimsel analiz kullanılarak daha anlaşılır hale getirilmiştir. Çalışma sonucunda akıl ve zekâ oyunları öğretimi ve turnuva hazırlık sürecinde öğretmenlerin kendi istek ve çabaları ile akıl ve zekâ oyunlarına yöneldiği belirlenmiştir. Öğretmenlerin kendi sınıflarına eğitim vermenin yanı sıra destek eğitim sınıfı, çocuk kulübü, akıl ve zekâ oyunları atölyesi gibi sınıflar açtığı da tespit edilmiştir. Bu oyunlar ile çocukların başta bilişsel olmak üzere, duyuşsal ve psikomotor alanda gelişim sağladığı gözlemlenmiştir. Akıl ve zekâ oyunları turnuvalarına katılım sağlayan ve başarılı olan çocukların genellikle üstün yetenekli bireyler olduğu tespit edilmiştir. Akıl ve zekâ oyunları eğitiminde çocukların ilgi, istek ve başarısı doğrultusunda ilerleme kaydedildiği, turnuvalara eleme usulü ile katılım sağlandığı ortaya çıkmıştır. Bu oyunların, giderek artmakta olan teknoloji bağımlılığına alternatif olduğu düşünülmektedir, kaliteli vakit geçirme, oynarken öğrenme adına akıl ve zekâ oyunları önemlidir. Akıl ve zekâ oyunları materyallerinin temin edilmesi noktasında öğretmenlerin bütçeye ihtiyaç duyduğu, veli ve idari amirlerin desteği gerektiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin turnuvalara katılım konusunda genellikle içsel motivasyonlarıyla hareket ettiği, idari amirlerin bu süreci desteklemekle birlikte somut bir teşvik mekanizması sunmadığı, bu alanda görev alan öğretmenlere başarı belgesi verilmediği ve bu konuda bir beklenti oluştuğu tespit edilmiştir. Zekâ oyunlarının eğitimde etkisini artırmak için okullarda özel sınıf ve bütçe ayrılabilir, öğretim programlarına kazanımlarla entegre edilebilir ve öğretmenlere yönelik yeterlilik eğitimleri sağlanabilir. Ayrıca, farklı yaş grupları ve yöntemlerle kapsamlı araştırmalar desteklenerek uygulamaların bilimsel temeli güçlendirilebilir.

Keywords: Akıl ve zekâ oyunları, akıl ve zekâ oyunları turnuvaları, sınıf öğretmenleri.


How to Cite this Article?

APA 7th edition
KOSKER*, E.S., Gundogdu, K., & AKAR, T. (2025). Öğrencileri Akıl Ve Zekâ Oyunları Turnuvalarına Hazırlayan Öğretmenlerin Görüşleri. Journal of Research in Education and Teaching, 14(1), 41-71.

Harvard
KOSKER*, E., Gundogdu, K. and AKAR, T. (2025). Öğrencileri Akıl Ve Zekâ Oyunları Turnuvalarına Hazırlayan Öğretmenlerin Görüşleri. Journal of Research in Education and Teaching, 14(1), pp. 41-71.

Chicago 16th edition
KOSKER*, Elif SINAN, Kerim Gundogdu and Tuba AKAR (2025). "Öğrencileri Akıl Ve Zekâ Oyunları Turnuvalarına Hazırlayan Öğretmenlerin Görüşleri". Journal of Research in Education and Teaching 14 (1):41-71.

References

    Adalar, H. & Yüksel, İ. (2017). Sosyal bilgiler, fen bilimleri ve diğer branş öğretmenlerinin görüşleri açısından zekâ oyunları öğretim programı. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12(28),1-24.

    Akça, C. (2023). Akıl ve zeka oyunlarının üniversite öğrencilerinin algılanan stres ve psikolojik iyi oluş düzeylerine etkisi. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(22), 447-458. https://doi.org/10.18009/jcer.1252277

    Akkaya, S., Kılınç, E., & Kapidere, M. (2022). Akıl ve zeka oyunlarının ilkokul matematik müfredatı kazanımlarına yönelik analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 30(3), 576-586. https://doi.org/10.24106/kefdergi.926990

    Alkan, A. ve Mertol, H. (2017). Üstün yetenekli öğrenci velilerinim akıl-zeka oyunları ile ilgili düşünceleri. Ahi̇ Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 57-62.

    Allen, K., Brändle, F., Botvinick, M., Fan, J., Gershman, S., Gopnik, A., ... & Schulz, E. (2023). Zihni anlamak için oyunları kullanmak.https://doi.org/10.31234/osf.io/hbsvj.

    Alvisari, D., Lah, Y. C., & Tun, H. (2024). The effectiveness of the traditional game congklak in developing children's cognitiveness at kindergarten. Journal of Basic Education Research, 4(3), 137-145. https://doi.org/10.37251/jber.v4i3.893.

    Amad,F., Ahmed, Z., Obaid, I., Shaheen, M., Rahman, H., Singh, G. ve Anjum, MJ. (2024). Motivatıon, Engagement, and Performance in Two Distinct Modes of Brain Games: A Mixed Methods Study in Children. İnternational Journal Of Human-Computer Interactıon, 1-15.

    Anderson, C., Shibuya, A., Ihori, N., Swing, E., Bushman, B., Sakamoto, A., ... & Saleem, M. (2010). Doğu ve batı ülkelerinde şiddet içeren video oyunlarının saldırganlık, empati ve prososyal davranış üzerindeki etkileri: meta-analitik bir inceleme. Psychological Bulletin, 136(2), 151-173. https://doi.org/10.1037/a0018251

    Anggraini, K., Masitoh, S., & Izzati, U. (2018). The influence of smart board game toward 4-5 years old children’s cognitive development Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 212, 104-107. https://doi.org/10.2991/icei-18.2018.23

    Annuar, H., Solihatin, E., & Khaerudin, K. (2024). The impact of game-based learning on cognitive development in early childhood: a review of the literature. Proceedings of International Conference on Education, 2(1), 676-686. https://doi.org/10.32672/pice.v2i1.1345

    Aoki, N. (2023). Praising among preschoolers. Journal of Early Childhood Research, 22(1), 75-87. https://doi.org/10.1177/1476718x231186619

    Bayık, F. (2019). Aristoteles ve Descartes bağlamında akıl ve zekâ kavramlarının farkları. Kaygı, 18(1)/172-187. https://doi.org/10.20981/kaygi.529827

    Behnamnia, N., Kamsin, A., İsmail, MA ve Hayati SA (2023). A review of using dıgıtal game-based learning for preschoolers. Journal of Computers in Educatıon, 10(4), 603-636. https://doi.org/10.1007/s40692-022-00240-0

    Boot, W., Blakely, D., & Simons, D. (2011). Aksiyon video oyunları algıyı ve bilişi geliştirir mi? Frontiers in Psychology, 2. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2011.00226.

    Bottino, R. M., Ott, M&Tavella, M. (2013). Investigating the Relatıonship Between School Performance and the Abilities to Play Mind Games. In European Conference on Games Based Learning, 62. Academic Conferences Internatıonal Limited. P. 62-71.

    Bottino, R., Ferlino, L., &Trevella, M.O. (2006). Developing strategic and reasoning abilities with computer games at primary school level. Computers and Educatıon, 49(4), 1272-1286.

    Cerna-Luna, R., Fernández-Guzman, D., Alvarado-Gamarra, G., & Taype‐Rondan, A. (2023). Developmental delay assessment in children < 5 years of age attended in the pediatric rehabilitation service of a reference hospital in peru. Boletín Médico Del Hospital Infantil De México, 80(3). https://doi.org/10.24875/bmhim.23000026

    Ceylan, A., & Bozkurt, E. (2024). Sınıf öğretmenlerinin zeka oyunlarına ilişkin tutumlarının, bilme düzeylerinin ve kullanım sıklıklarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (71), 26-52. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1340800.

    Colzato, L., Leeuwen, P., & Wildenberg, W. (2010). Doom'd to switch: First person shooter oyunlarının oyuncularında üstün bilişsel esneklik. Frontiers in Psychology, 1. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2010.00008.

    Çelik, N. (2024). İlkokullarda akıl ve zekâ oyunlarıyla ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 9(1), 123-136 https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1446873

    Çetin, A. ve Özbuğutu, E. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akıl-zeka oyunları ile i̇lgili görüşleri. Di̇cle Üni̇versi̇tesi̇ Zi̇ya Gökalp Eği̇ti̇m Fakültesi̇ Dergi̇si̇, (37), 93-99. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.2020.144

    Dahalan, F., Alias, N., & Shaharom, M. S. N. (2024). Gamification and game based learning for vocational education and training: A systematic literature review. Education and Information Technologies, 29(2), 1279-1317. https://doi.org/10.1007/s10639-022-11548-w.

    Darmawati, D. and Amin, S. (2023). The role of educational games in fostering creativity among young children at home. (JAPRA) Jurnal Pendidikan Raudhatul Athfal (JAPRA), 6(2), 76-90. https://doi.org/10.15575/japra.v6i2.32666.

    Demirel, T., & Karakus Yilmaz, T. (2019). The effects of mind games in math and grammar courses on the achievements and perceived problem‐solving skills of secondary school students. British Journal of Educational Technology, 50(3), 1482-1494. https://doi.org/10.1111/bjet.12624.

    Devecioğlu, Y., & Karadağ, Z. (2014). Amaç, beklenti ve öneriler bağlamında zeka oyunları dersinin değerl endirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 41-61.

    Erdoğan, A., Sunay, M., & Çevirgen, A. (2022). Masa oyunları nasıl oynanır? Sınıf ortamları için bir çerçeve önerisi. Board Game Studies Journal, 16(2), 101-122. https://doi.org/10.2478/bgs-2022-0021.

    Erlina, E., Mastura, E., Herrera, L. A., & Norli, M. A. (2024). The effectiveness of the traditional congklak game in developing fine motor skills in early childhood at the kasih bunda kindergarten, south aceh. Journal of Basic Education Research, 4(3), 146-155. https://doi.org/10.37251/jber.v4i3.866.

    Estrada-Plana, V., Montanera, R., Ibarz-Estruga, A., March-Llanes, J., Vita-Barrull, N., Guzmán, N., ... & Moya-Higueras, J. (2021). Sağlıklı yaşlı yetişkinlerde modern masa ve kart oyunları ile bilişsel eğitim: iki randomize kontrollü çalışma. International Journal of Geriatric Psychiatry, 36(6), 839-850. https://doi.org/10.1002/gps.5484

    Gobet, F., Johnston, S., Ferrufino, G., Johnston, M., Jones, M., Molyneux, A., ... & Weeden, L. (2014). “Seviye atlamak yok!”: video oyunlarında uzmanlaşmanın ve uzmanlığın bilişsel performans üzerinde etkisi yok. Frontiers in Psychology, 5. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.01337.

    Gökçe, S. B., Gökçe, Y., & Yorulmaz, V. (2023). Akıl ve zekâ oyunları eğitiminin i̇lkokul öğrencilerinin akademik başarı düzeylerine etkisinin i̇ncelenmesi. The Journal of International Educational Sciences, 34(34), 304-312. https://doi.org/10.29228/inesjournal.68460.

    Graber, K., O'Farrelly, C., & Ramchandani, P. (2024). Centring children's lived experiences in understanding the importance of play in hospitals. Child: Care, Health and Development, 50(4). https://doi.org/10.1111/cch.13287.

    Gülle, T. & Vatansever Bayraktar, H. (2023). “Eğitimde Akıl ve Zekâ Oyunları Kullanımının Faydaları”, International Academic Social Resources Journal, (e-ISSN: 2636- 7637), Vol:8, Issue:48; pp:2582- 2594. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOU RNAL.68927.

    Gündüz, M., Aktepe, V., Uzunoğlu, H.& Gündüz, D.D. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklara eğitsel oyunlar yoluyla kazandırılan değerler. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 62-70.

    Güneş, D. & Yünkül, E. (2021). Akıl ve zekâ oyunlarının ilkokul öğrencileri üzerindeki etkisinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 3(5), 804-829.

    Güngör, K. & Tuğrul, B.. (2020). Okul öncesi dönemde çocukların oynadığı akıl ve zekâ oyunlarının problem çözme becerileri üzerindeki etkisi. International Social Sciences Studies Journal, 6(75), 5550-5561.

    Hampton, A., Bossaerts, P., & O'Doherty, J. (2008). İnsanlarda stratejik etkileşimler sırasında zihinselleştirme ile ilgili hesaplamaların nöral bağıntıları. Proceedings of the National Academy of Sciences, 105(18), 6741-6746. https://doi.org/10.1073/pnas.0711099105.

    He, Y., Xue, X., Zhang, J., & Sun, X. (2024, August). MindMeld Cyclers: Exploring New Collaborative Motion Modes Using Virtual Co-embodiment in a Serious Game. In 2024 IEEE Conference on Games (CoG) (pp. 1-8). IEEE.

    James-Brabham, E., Jay, T., & Sella, F. (2024). No evidence that playing a linear number board game improves numerical skills beyond teaching as usual: a randomized controlled trial in 4- to 5-year-old primary school children. Journal of Educational Psychology, 116(3), 411-425. https://doi.org/10.1037/edu0000857.

    Kaimara, P., Fokides, E., Οικονόμου, Α., & Deliyannis, I. (2021). Potential barriers to the implementation of digital game-based learning in the classroom: pre-service teachers’ views. Technology Knowledge and Learning, 26(4), 825-844. https://doi.org/10.1007/s10758-021-09512-7.

    Khandare, S. (2024). Early detection of global developmental delay in infants using indian screening tools: insights from a tertiary care hospital and implications for raising awareness about neurodevelopmental outcomes-a cross-sectional study. International Journal of Health Sciences and Research, 14(5), 404-413. https://doi.org/10.52403/ijhsr.20240553.

    Kul, B. ve Kel, S. (2021). Akıl ve zekâ oyunlarının öğrencilere katkıları: eğitmenlerin görüşleri. Uluslararası Bi̇li̇m ve Eği̇ti̇m Dergi̇si̇, 4(3), 207-225. 10.47477/ubed.840868

    Kula, S. S. (2020). Zeka Oyunlarının İlkokul 2. Sınıf Öğrencilerine Yansımaları:Bir Eylem Araştırması. Milli Eğitim Dergisi, 49(225), 253-282.

    Kuncoro, A. (2024). Snakes and ladders game: developing the early childhoods’ cognitive ability at cendrawasih ii kindergarten. Journal Corner of Education, Linguistics, and Literature, 3(4), 446-451. https://doi.org/10.54012/jcell.v3i4.303.

    Liu, Y. and Chang, C. (2023). The relationship between early childhood development and feeding practices during the dietary transitional period in rural china: a cross-sectional study. Frontiers in Public Health, 11. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1202712

    Marangoz, D. & Demirtaş, Z. (2017). Mekanik zekâ oyunlarının ilkokul 2. sınıf öğrencilerinin zihinsel beceri düzeylerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(53) http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20175334149

    Marangoz, D. (2018). Mekanik zekâ oyunlarının ilkokul 2. sınıf öğrencilerinin zihinsel beceri düzeylerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

    Muller, A. A., & Perlmutter, M. (1985). Preschool children's problem-solving interactions at computers and jigsaw puzzles. Journal of Applied Developmental Psychology, 6(2-3), 173–186. https://doi.org/10.1016/0193-3973(85)90058-9

    Ott, M., &Pozzi, F. (2012). Dıgital games as creativity enablers for children. Behaviour&Informatıon Technology, 31(10), 1011-1019.

    Özdeveci̇̇oğlu, B. (2021). Akıl ve zekâ oyunları ile ilgili olarak yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. İğdır Üniversitesi̇ Sosyal Bilimler Dergisi̇, 10(28), 17-53.

    Sadıkoğlu, A. (2017). Zekâ ve akıl oyunları dersinin değerler eğitimindeki̇ rolünün öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Marmara Üniversitesi̇ Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı.

    Sarıcı Bulut, S. ve Sarıkaya, M. (2018). Bizim Mecmua’da akıl oyunları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 568-591.

    Somuncu, B. (2023). Doğrusal denklemler konularının akıl yürütme ve işlem oyunlarıyla öğretimi ve oyun temelli uygulama hakkındaki öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri̇ Dergisi̇, 14, 195-232.(2). 10.51460/baebd.1270085

    Şahin, R. (2023). Evde akıl oyunları oynayan çocukların ve ailelerinin akıl oyunları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10(3), 763-790.

    Tarasiuk, N., Osipchuk, N., Prykhodko, I., Maslova, A., & Goncharova, O. (2024). Mind games' potential to increase learning: worth investigating further. Amazonia Investiga, 13(78), 231-241.

    Tortella, P., Schembri, R., Ceciliani, A., & Fumagalli, G. (2020). Dual role of scaffolding on motor-cognitive development in early childhood education. https://doi.org/10.14198/jhse.2020.15.proc4.37

    Türk Beyin Takımı – TBT (2014). 1. kademe başlangıç düzeyinde zekâ oyunları eğitmen eğitimi kitabı. İstanbul.

    Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Genişletilmiş 10. Baskı). Seçkin Yayınevi.

    Yıldırım, Y. ve Güler, B. (2024). Okul dışı ortamlarda gerçekleştirilen akıl ve zekâ oyunlarına ilişkin veli ve öğrenci görüşleri. Siirt Üniversitesi̇ Eğitim Fakültesi̇ Dergisi, 6(1), 15-33.

    Yılmaz, D. (2019). Akıl ve zekâ oyunlarının ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin akıl yürütme becerilerine ve matematiksel tutumlarına etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.

    Yılmaz, Ş. (2019). Seçmeli zekâ oyunları dersine ilişkin öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.

    Yiğit, A. (2007). İlköğretim 2. sınıf seviyesinde bilgisayar destekli eğitici matematik oyunlarının başarıya ve kalıcılığa etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Çukurova Üniversitesi, Adana.

    Yin, R. K. (2003). Case study research design and methods (3rd ed.). Sage Publications.

    Yöndemli, E. N. (2018). Zekâ oyunlarının (strateji ve geometri) ortaokul düzeyindeki öğrencilerde matematiksel muhakeme yeteneğine ve matematik dersinde gösterilen çabaya etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.

    Yükseltürk, E., İlhan, F., & Altıok, S. (2022). Öğretmen adaylarının akıl ve zeka oyunlarının eğitimde kullanımına ilişkin görüşleri. Katılımcı Eğitim Araştırmaları, 9(6), 398-417. https://doi.org/10.17275/per.22.145.9.6