Research article | Open Access
Journal of Research in Education and Teaching 2025, Vol. 14(1) 21-40
pp. 21 - 40
Publish Date: June 30, 2025 | Single/Total View: 0/0 | Single/Total Download: 0/0
Abstract
Öğretmen girişimciliği, öğretmenlerin yenilikçi fikirler geliştirerek, risk alarak ve iş birliği içerisinde eğitimde değişim yaratma sürecidir. Girişimci öğretmenler yenilikleri savunur, kaynakları etkili kullanır ve eğitim sisteminin gelişimine katkı sağlar. Bu çalışmada, öğretmenlerin okullarda yeniliği tanımlama ve girişimciliği artırmak için sergiledikleri davranış düzeylerini belirlemek amacıyla Ho ve Lu (2024) tarafından geliştirilen “Teacher Entrepreneurial Behavior (TEB)” ölçeğin Türkçe uyarlaması yapılmasıdır. Ölçek, 15 maddeden ve dört boyuttan oluşturulmuş, İngilizce dilinde 4’lü Likert tipi bir ölçektir. Özgün ölçek, İngilizce diline hakim yabancı diller bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapan üç uzman tarafından Türkçeye çevrilmiş, bu çeviriler doğrultusunda, maddelerin son Türkçe çevirilerine dördüncü bir uzmanla yapılan değerlendirme sonucunda karar verilmiştir. Daha sonra Türkçe ve İngilizce diline hakim 105 öğretmen ile dilsel eşdeğerlik çalışması yapılmıştır. Bu çalışmadan sonra Türkçe form 2024-2025 eğitim öğretim yılında öğretmenlik görevine devam eden 367 katılımcıdan elde edilen verilerle ölçeğin geçerlik-güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Geçerlik analizleri kapsamında doğrulayıcı faktör analizi, güvenirlik analizleri kapsamında Cronbach Alfa katsayısı ve iki yarı güvenirlik katsayısı hesaplanmıştır. Analizler sonucunda Öğretmen Girişimci Davranışı Ölçeğinin Türkçe formunun öğretmenlerin girişimci davranışlarının değerlendirilmesi amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya koyulmuştur.
Keywords: Ölçek uyarlama, girişimcilik, öğretmen, geçerlik, güvenirlik
APA 7th edition
DURSUN*, F., GUNES, I., & ALCI, B. (2025). Öğretmen Girişimci Davranışı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Journal of Research in Education and Teaching, 14(1), 21-40.
Harvard
DURSUN*, F., GUNES, I. and ALCI, B. (2025). Öğretmen Girişimci Davranışı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Journal of Research in Education and Teaching, 14(1), pp. 21-40.
Chicago 16th edition
DURSUN*, Fatma, Ilknur GUNES and Bulent ALCI (2025). "Öğretmen Girişimci Davranışı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik-Güvenirlik Çalışması". Journal of Research in Education and Teaching 14 (1):21-40.
Akkaya, R., & Çetin, M. (2022). Girişimci öğretmen davranışları ölçeği: Bir ölçek uyarlama çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1473-1490.
Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2019). Girişimci davranış: Bir ölçek uyarlama çalışması. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 14(1), 1-10.
Akyurt, N. (2018). Üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerinin belirlenmesi: sağlık örneği. Medical Sciences, 34-57.
Atalay, N., & Anagün, Ş. S. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının girişimcilik becerisine ilişkin yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty(41), 298-313.
Atasoy, T. (2012). Kendinizin Patronu Olmak: Girişimcilik. ODTÜ Yayıncılık.
Ateş, Y., & Yavuz, E. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal girişimcilik özelliklerinin ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 183-207.
Atik, H. (2023). Öğretmenlerin girişimci öğretmen davranışları algıları ile okullarda hayat boyu öğrenme kültür algıları. Yayımlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
Aydın, E., & Öner, G. (2016). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının girişimcilik düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 497-515.
Aytaç, Ö., & İlhan, S. (2007). Girişimcilik ve girişimci kültür: sosyolojik bir perspektif. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(18), 101-120.
Büyüköztürk, Ş. (2024). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Şekercioğlu, G., & Çokluk Ö. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lısrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Özkahveci, Ö., & Demirel, F. (2004). Güdülenme ve öğrenme stratejileri ölçeğinin türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 207-239.
Byrne, B. M. (2016). Structural equation modelling with amos: basic concepts, applications, and programming (Cilt 3rd Edition). New York: Routledge.
Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün, S.B. Demir, Çev.) Ankara: Siyasel Yayınevi
Çelebi, F. (2021). Dijital çağda liderlik ve girişimcilik. Ankara: İksad Yayınevi
Dam, K. v., Schipper, M., & Runhaar, P. (2010). Developing a competency-based framework for teachers’ entrepreneurial behaviour. Teaching and Teacher Education, 26(4), 965-971.
Demir, A., Karataş, İ.H. & Metin, K.G. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin girişimcilik ve yenilikçilik düzeyleri: betimsel bir araştırma. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 76-98.
Deveci, İ., & Çepni, S. (2017). Girişimcilik eğitimi modüllerinin fen bilimleri öğretmen adayları üzerindeki yansımaları. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 813-856.
Doğan, Y., Kabapınar, Y., Zaman, S., & Duman, E. Z. (2023). Sosyal bilimler alan becerileri: kavram, kapsam ve geliştirilme öyküsü. Millî Eğitim Dergisi, 52(Özel Sayı), 1055-1118.
Duran, M. (2023). Okul öncesi öğretmenlerinin 21. Yy. Becerileri öğretimi, girişimci öğretmen ve yaratıcılığı besleme davranış düzeylerinin belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 52(1).
Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, Y. S. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
Eyal, O., & Yosef-Hassidim, D. (2012). Managing educational champions: entrepreneurship in schools. Journal of School Leadership, 22(1), 210-255.
Gibb, A. (2011). Concepts into practice: meeting the challenge of development of entrepreneurship educators around an innovative paradigm. International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research; Bradford, 17(2), 146-165.
Hess, F. M. (2006). Welcoming the entrepreneurial era? Education Week, 26(10), 32-40.
Ho, C. S., & Lu, J. (2024). Measuring teacher entrepreneurial behavior: a scale development and validation study. Journal of Professional Capital and Community, 9(3), 259-279.
Ho, C. S., Lu, J., & Bryant, D. A. (2021). Understanding teacher entrepreneurial behavior in schools: Conceptualization and empirical investigation. Journal of Educational Change, 22, 535-564.
İnaltekin, T., Samancı, B., & Kirman-Bilgin, A. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının girişimcilik becerisine yönelik mesleki bilgilerinin tespit edilmesi . Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 1025-1054.
Ho, C. S. M., Lu, J., & Bryant, D. A. (2021). Understanding teacher entrepreneurial behavior in schools: Conceptualization and empirical investigation. Journal of Educational Change, 535–564.
Joensuu-Salo, S., Peltonen, K., Hämäläinen, M., Oikkonen, E., & Raappana, A. (2020). Entrepreneurial teachers do make a difference – Or do they? Industry and Higher Education, 35(2), 536-546.
Karademir, E., Balbağ, M. Z., & Çemrek, F. (2018). Öğretmen adaylarının girişimcilik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(220), 177-200.
Karasar, N. (2024). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Nobel Akademi Yayıncılık.
Kbathgate, I., Mostert, A. M., & Sandland, S. (2013). Learning styles and team roles – Lessons for Gregorc based teams for effective enterprise development. Journal for Educators, Teachers and Trainers, 95-105.
Kurnıawan, J. E., Suharıadı, F., & Hadı, C. (2017). The ımpact of school’s corporate cultures on teacher’s entrepreneurial orientation: the mediating role of readiness for change. Expert Journal of Business and Management, 22-31.
Kula Kartal, S., Mor Dirlik, E. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach Alfa Katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
Lăcătuş, M. L., & Stăiculescu, C. (2016). Entrepreneurship in education. The Knowledge-Based Organization, 22(2), 438-443.
Lackéus, M. (2015). Entrepreneurship in education - what, why, when, how. OECD Publishing.
Mars, M. M., & Rios-Aguilar, C. (2010). Academic entrepreneurship (re)defined: significance and implications for the scholarship of higher education. Higher Education, 59(4), 441-460.
Mbanefo, M. C., & Eboka, O. C. (2017). Acquisition of ınnovative and entrepreneurial skills in basic science education for job creation in nigeria. Science Education International, 28(3), 207-213.
MEB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (4,5,6,7,8 sınıf) öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi öğretim programı (5.- 8. sınıflar). MEB Yayınları.
MEB. (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
MEB. (2018). İlköğretim (3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar) fen bilimleri dersi öğretim programı (3–8. Sınıflar). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB. (2024, 08 17). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'ne İlişkin Genelge Yayımlandı. Milli Eğitim Bakanlığı: https://www.meb.gov.tr/turkiye-yuzyili-maarif-modeline-iliskin-genelge-yayimlandi/haber/34511/tr adresinden alındı
Neto, R. d., Rodrigues, V. P., & Panzer, S. (2017). Exploring the relationship between entrepreneurial behavior and teachers' job satisfaction. Teaching and Teacher Education, 63, 254-262.
Neto, R. d., Rodrigues, V. P., Stewart, D., Xiao, A., & Snyder, J. (2018). The influence of self-efficacy on entrepreneurial behavior among K-12 teachers. Teaching and Teacher Education, 72, 44-53.
Neto, R., Rodrigues, V. P., Polega, M., & Persons, M. (2019). Career adaptability and entrepreneurial behaviour in the K-12 classroom. Teachers and Teaching, 25(1), 99-109.
Ocak, G., & Su, A. (2016). Öğretmen adaylarının girişimcilik düzeylerinin değerlendirilmesi. Asian Journal of Instruction, 4(1), 1-16.
Oplatka, I. (2014). Understanding teacher entrepreneurship in the globalized society. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 8(1), 20-33.
Öztürk, M. (2020). Üniversite kariyer gelişim programının öğrencilerin kariyer farkındalığı, karar verme yetkinliği ve stresi üzerindeki etkisi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı.
Peltonen, K. (2015). How can teachers’ entrepreneurial competences be developed? A collaborative learning perspective. Education + Training, 57(5), 492-511.
Raposo, M., & Paço, A. d. (2011). Entrepreneurship education: Relationship between education and entrepreneurial activity. Psicothema, 23(3), 453-457.
Redford, D. T. (2015). Entrepreneurial teacher training in Europe: an overview of European policies and developments. Journal for educators teachers and trainers, 6(2), 18-34.
Sandybayev, A. (2019). Impact of effective entreprenerial leadership style on organizational performance: critical review. International Journal of Economics and Management, 1(1), 47-55.
San-Martín, P., Fernández-Laviada, A., Pérez, A., & Palazuelos, E. (2021). The teacher of entrepreneurship as a role model: Students' and teachers’ perceptions. The International Journal of Management Education, 19(1).
Saygın, M., Say, S., Öztürk, İ. Y., Gülden, B., & Kaplan, K. (2024). A step towards sustainable education: does an entrepreneurial teacher nurture creativity? Sustainability, 16(18).
Selanik-Ay, T., Duban, N., & Aydoğdu, B. (2024). Öğretmen adaylarının girişimcilik düzeyleri ve girişimciliğe ilişkin görüşleri. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 26(4), 1605 - 1627.
Sipon, M., Pihie, Z. a., Rahman, F. A., & Manaf, U. K. (2015). Teacher’s entrepreneurial pedagogical content knowledge roles in human resource development. International Journal Of Management and Applied Research, 2(1), 35-44.
Toksoy-Çağal, M., & Keskin, Y. (2023). Yapay zekâ ve robot teknolojisine yönelik risk algısı üzerine nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(2), 577-598.
Uçak, S., & Erdem, H. H. (2020). Eğitimde yeni bir yön arayışı bağlamında “21. Yüzyıl becerileri ve eğitim felsefesi”. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 76-93.
Ülküdür, M., Duman, S., & Bacanak, A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin girişimcilik becerilerinin okul müdürlerinin çalışma hayatı üzerine etkisi. Bartın University Journal of Faculty of Education(140), 140-151.
Wilkins, C., Gobby, B., & Keddie, A. (2020). The neo-performatıve teacher: school reform, entrepreneurıalısm and the pursuıt of educatıonal equıty. British Journal of Educational Studies, 69(1), 27-45.
World Economic Forum. (2009). The Global Competitiveness Report 2009–2010. Geneva, Switzerland.
World Economic Forum. (2023). Why quality education is the foundation of entrepreneurship and economic growth. https://www.weforum.org/stories/2023/07/why-quality-education-is-the-foundation-of-entrepreneurship-and-economic-growth/ adresinden alındı
Yaman, S., İncebacak, B. & Sariçan Tungaç, A. (2022). Üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimleri ölçeğinin ortaokul düzeyine uyarlanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 62, 208-233. https://doi.org/10.21764/maeuefd.959033
Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 74-85.